Nasalanta

NASALANTA

kumusta na ang nasalanta

ng kaytinding bagyong Carina

sana'y nasa ayos na sila

salubong ay bagong umaga

kaytindi ng mga balita

La Mesa Dam ay apaw daw nga

at lagpas-tao pa ang baha

dito sa Kalakhang Maynila

dapwa't laking Maynila ako

Sampaloc ang kinalakhan ko

lugar na kaybabang totoo

baha pag dinalaw ng bagyo

ingat po kayo, kababayan

sana tayo'y magkatulungan

nagbabagong klima'y nariyan

at di na natin maiwasan

- gregoriovbituinjr.

08.01.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 25, 2024, p.3

Ilog sa Montalban at 2 kasama sa Ex-D

ILOG SA MONTALBAN AT 2 KASAMA SA EX-D

kamakailan lamang ay nagpunta kami

sa bahay ng dalawang kasama sa Ex-D

na mula sa Litex, kami'y isang sakay lang

dumalaw, nagtalakayan, at nag-inuman

bago magtanghali nang doon makarating

at nagkita-kita ang mga magigiting

plano ng Ex-D, dalawin bawat kasapi

at iyon ang una sa aming plano't mithi

dating pangulo ng Ex-D yaong dinalaw

plano't proyekto ng grupo'y aming nilinaw

nainom nami'y apat na bote ng Grande

apat na Coke, dalawang Red Horse na malaki

katabi lang ng ilog ang lugar na iyon

bumubula, tila may naglaba maghapon

bago umuwi, ang ilog ay binidyuhan

pagragasa ng tubig ay mapapakinggan

kumusta kaya nang dumating si Carina

sana'y ligtas sila pati na gamit nila

nabatid ko sa ulat, Montalban ay baha

tiyak ilog na ito'y umapaw na sadya

sana ang mag-asawang kasama sa Ex-D

ngayon sana'y nasa kalagayang mabuti

nawa bago magbagyo sila'y nakalabas

at nakaakyat din sa lugar na mataas

- gregoriovbituinjr.

07.31.2024

* bidyo ng tabing-ilog, kuha ng makatang gala noong Hulyo 14, 2024

* Ex-D o Ex-Political Detainees Initiative (XDI) kung saan ang makatang gala ang kasalukuyang sekretaryo heneral

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/reel/1192747778706789 

Kalat at dumi

KALAT AT DUMI

animo ang kalsada'y luminis
ang nasabi sa akin ni misis
bagyong Carina na ang nagwalis
gabok, basura't dumi'y inalis

baka iyan ang kasiya-siya
sa ginawa ng bagyong Carina
subalit kayraming nasalanta
na dapat nating tulungan sila

ngunit bakit ba may mga kalat
na basura't plastik, anong ulat
nagbara ba sa kanal ang lekat
ganyan ba'y ating nadadalumat

kahit sa laot ang mga isda
microplastic na ang nginunguya
kaya tiyan nila'y nasisira
pagkat basura'y di mailuwa

ano ngayon ang ating tungkulin
pagkalat ng basura'y di gawin
binabahang lugar ay ayusin
ah, ito'y pag-isipan pa natin

- gregoriovbituinjr.
07.29.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Lumaki akong nagbabaha sa Sampaloc, Maynila pag may bagyo

LUMAKI AKONG NAGBABAHA SA SAMPALOC, MAYNILA PAG MAY BAGYO

asahan mo nang baha sa Sampaloc pag nagbagyo
kaya bata pa lang ako, pagbaha'y nagisnan ko
pinapasok ang loob ng bahay ng tubig-sigwa
bibili nga ng pandesal ay lulusong sa baha

ilang beses palutang-lutang ang tanim ni Ina
kinakapa ko sa baha tanim niyang orkidya
pag may bibilhin sa tindahan, ako ang lulusong
dapat alam mo saan may butas nang di mahulog

nasa kinder pa lamang ako'y akin nang nagisnan
na isang malaking ilog ang highway ng Nagtahan
bababa kami noon ng dyip galing sa Bustillos
pakiwari ko'y kahoy pa ang tulay doong lubos

matapos naman masunog ang likod-bahay namin
sinemento na ang Nagtahan nang ito't tawirin
upang pumasok sa eskwela, maputik ang landas
kaya suot kong sapatos ay may putik madalas

subalit laging nagbabaha pa rin sa Sampaloc
kaya nagbobota pag sa eskwela na'y papasok
pinataasan na ni Ama ang sahig ng bahay
ngunit ang lugar ng Sampaloc ay mababang tunay

sa nakaraang bagyong Carina, muling lumubog
ang aming bahay nang pumasok ang baha sa loob
nagbabalik ang alaala noong ako'y bata
na ako nga pala'y lumaki sa bagyo't pagbaha

- gregoriovbituinjr.
07.27.2024

* litrato ay screenshot sa selpon, mula sa GMA News, Hulyo 24, 2024

21 patay kay 'Carina'

21 PATAY KAY 'CARINA'

inulat ng dalawang pahayagan

namatay ay dalawampu't isa na

kaya ingat-ingat, mga kabayan

dahil kaytindi ng bagyong 'Carina'

apat ang namatay sa Central Luzon

sa Calabarzon, sampu ang namatay

pito sa National Capital Region

dahil sa bagyo'y nawalan ng buhay

nasugatan ay labinlimang tao

habang lima yaong pinaghahanap

ayaw mang dinggin ang ulat na ito

ngunit mahalagang ito'y magagap

bakasakaling may maitutulong

paano kung tayo ang nasalanta

lalo't namatay ay walang kabaong

na tinangay ng baha, ni Carina

baka mayroon tayong kamag-anak

na walang kuryente't di na mabatid

ligtas ba o natabunan ng lusak

sana'y nasagip, ang mensaheng hatid

- gregoriovbituinjr.

07.26.2024

* ulat mula sa headline ng pahayagang Bulgar at Pilipino Star Ngayon, Hulyo 26, 2024

Balitang Carina

BALITANG CARINA

tinunghayan ko ang pahayagan

ngayong araw, kaytitinding ulat

ng unos na naganap kahapon

nagbaha ang buong kalunsuran

nilampasan na ang bagyong Ondoy

sa buong pagluha ni Carina

baha sa maraming kabayanan

mga pamilya'y sinaklolohan

dahil nagsilubog ang tahanan

nilikha iyon ng kalikasan

ipinakita ang buong ngitngit

nagngangalit ang klima at langit

climate action na nga'y kailangan

upang matugunan ang naganap

subalit anong gagawing aksyon

makipag-usap sa P.M.C.J.,

K.P.M.L., Sanlakas, B.M.P.,

S.M. ZOTO, CEED, A.P.M.D.D

samahan natin sila sa rali

panawagan: climate emergency

mag-shift sa renewable energy

climate adaptation, mitigation

ipagbawal na ang mga coal plant

pati ang liquified natural gas

kontakin ang Bulig Pilipinas

para sa ating maitutulong

sa mga biktima ni Carina

kailangan ng kongkretong aksyon

para sa sunod na henerasyon

na may ginawa rin tayo ngayon

- gregoriovbituinjr.

07.25.2024

* litrato ay mga headline ng pahayagang Abante Tonite at Pilipino Star Ngayon, Hulyo 25, 2024

* PMCJ (Philippine Movement for Climate Justice)

* KPML (Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod)

* BMP (Bukluran ng Manggagawang Pilipino)

* SM-ZOTO (Samahan ng Mamamayan - Zone One Tondo Organization)

* CEED (Center for Energy, Ecology, and Development)

* APMDD (Asian People's Movement on Debt and Development)

Bilyones na pondo para sa klima

BILYONES NA PONDO PARA SA KLIMA

aba'y pitongdaan walumpu't tatlong bilyong piso

na pala ang nakuhang suporta ng ating bansa

mula tatlumpu't isang development partners nito

na para raw sa climate change action plan, aba'y di nga?

may dalawampu't tatlong proyektong pangtransportasyon

National Adaptation Plan, kaygagandang salita

nariyan pa'y Nationally Determined Contribution

Implementation Plan, batid kaya ito ng madla?

siyamnapu't apat ang proyektong inisyatiba

para sa gawaing pangklima habang iba naman

ay mula raw sa pautang, pautang? aba, aba?

anong masasabi rito ng ating mamamayan?

anong tingin dito ng Freedom from Debt Coalition?

sa bilyon-bilyong pautang ba'y anong analysis?

di na ba makukwestyon kahit suportang donasyon?

anong tingin ng Philippine Movement for Climate Justice?

pabahay ng mga na-Yolanda'y kasama kaya?

sa climate emergency ba pondong ito na'y sagot?

bakit climate emergency'y di ideklarang sadya?

nawa'y pondo'y di maibulsa ng mga kurakot!

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, pahina 3

Tarang maglakbay

TARANG MAGLAKBAY

ako'y naglalakbay / sa paroroonan

habang binabasa'y / libro sa aklatan

ginagalugad ko / ang mga lansangan

upang matagpuan / yaong karunungan

nagbakasakali / namang sa paglaon

ay matagpuan ko'y / yaman ng kahapon

di ginto't salapi, / pilak o medalyon

kundi rebolusyon / at pagberso noon

tara, tayo namang / dalawa'y maglakbay

tungo sa sakahang / puno pa ng palay

tungong karagatang / kayrami pang sigay

tungong himpapawid / na lawin ang pakay

O, ako diyata'y / isang manunula

isang manunulay / sa tulay ng tula

galugad ang loob / niring puso't diwa

sa mga panahong / tula'y di matudla

- gregoriovbituinjr.

03.16.2024

Muling nilay matapos ang lakad

MULING NILAY MATAPOS ANG LAKAD

naroon lang daw ako sa loob ng tula

na nakapiit sa saknong, sukat at tugma

ako ba'y laya na pag binasa ng madla

o sa kawalan pa rin ay nakatulala

ngunit naglakad kami mula kalunsuran

mula Maynila hanggang pusod ng Tacloban

at itinula ang mga nadaraanan

itinudla ang mga isyu't panawagan

nailarawan ba ang sangkaterbang luha

ng nangalunod at nakaligtas sa sigwa

dahil sa ngitngit ni Yolandang rumagasa

tula nga ba'y tulay tungo sa pag-unawa

ah, nakapanginginig ng mga kalamnan

ang samutsaring kwento't mga karanasan

masisingil pa ba ang bansang mayayaman

na sa nagbabagong klima'y may kagagawan

- gregoriovbituinjr.

Tacloban City, 11.09.2023

* Climate Walk 2023

Pahinga muna, aking talampakan

PAHINGA MUNA, AKING TALAMPAKAN

pahinga muna, aking talampakan

at narating na natin ang Tacloban

nagpaltos man sa lakad na sambuwan

ay nagpatuloy pa rin sa lakaran

tuwing gabi lang tayo nagpahinga

lakad muli pagdating ng umaga

na kasama ang ibang mga paa

sa Climate Walkers, salamat talaga

- gregoriovbituinjr.

Tacloban City, 11.07.2023

* Climate Walk 2023

Mahalaga'y naririto pa tayo

MAHALAGA'Y NARIRITO PA TAYO

mahalaga'y naririto pa tayo

patuloy ang lakad kahit malayo

tahakin man ay kilo-kilometro

ngunit isa man ay di sumusuko

nagkapaltos man yaring mga paa

nagkalintog man yaring talampakan

nagkalipak man, mayroong pag-asa

tayong natatanaw sa bawat hakbang

ilang araw pa't ating mararating

ang pusod ng Tacloban, nang matatag

ang tuhod, paa, diwa't puso natin

na naglalakad nang buong pagliyag

- gregoriovbituinjr.

kinatha ng umaga ng 11.05.2023

Calbiga, Samar

* Climate Walk 2023

Tugon sa pagbigkas sa aking tula

TUGON SA PAGBIGKAS NG AKING TULA

maraming salamat, mga kaPAAtid

sa inyong pagbigkas ng tulang nalikha

upang sa marami'y ating ipabatid

isyung ito'y dapat pag-usapang sadya

huwag nang umabot sa one point five degrees

ang pag-iinit pa nitong ating mundo

kaya panawagan nating Climate Justice

nawa'y maunawa ng masa't gobyerno

mahaba-haba pa yaring lalandasin

maiaalay ko'y tapik sa balikat

ang binigkas ninyo'y tagos sa damdamin

tanging masasabi'y salamat, Salamat!

- gregoriovbituinjr.

11.02.2023

* ang pinagbatayang tula ay kinatha noong Oktubre 11, 2023 na may pamagat na "Pagninilay sa Climate Walk 2023"; binigkas isa-isa ng mga kaPAAtid sa Climate Walk ang bawat taludtod ng tula

* ang bidyo ng pagbigkas ng tula ay nasa pahina ng Greenpeace Southeast Asia, at makikita sa kawing na:https://fb.watch/omJl961Sel/

Pag sabay daw umaaraw at umuulan

PAG SABAY DAW UMAARAW AT UMUULAN

pag sabay daw umaaraw at umuulan

sabi nila'y may kinakasal na tikbalang

marahil ay ibang paniniwala iyan

ang totoo, climate change na'y nararanasan

halina't dinggin ang awit ng Rivermaya

"Umaaraw, Umuulan" ang kinakanta

"Ang buhay ay sadyang ganyan," sabi pa nila

datapwat di sadyang ganyan, may climate change na

patuloy na ang pagbabago ng panahon

nang magsunog na ng fossil fuel at karbon

paggamit nito'y dapat nang wakasan ngayon

na ating panawagan sa maraming nasyon

sabihin mang may tikbalang na kinakasal

aaraw, biglang uulan, di na natural

gawa ng tao ang climate change na umiral

na dapat lutasing isyung internasyunal

- gregoriovbituinjr.

10.17.2023

* Climate Justice Walk 2023

* sinulat ng madaling araw sa Gumaca, Quezon, 

* litratong kuha ng makatang gala bago magsimula ang lakad

Ang adhika ng Climate Walk

ANG ADHIKA NG CLIMATE WALK

bakit ba namin ginagawa ang Climate Walk

bakit ba raw di na lang idaan sa TikTok

aming aspirasyon ay di agad maarok

mula Maynila hanggang Tacloban ang rurok

sa isang dekada ng mga nangalugmok

sa bagyong Yolanda, kaya nagka-Climate Walk

nais naming makibahagi sa paglutas

ng krisis sa klima kaya ito'y nilandas

na kung sa ngayon, ang umaga'y nagniningas

saka biglang ambon, uulan ng malakas

ang timpla ng daigdig ay di na parehas

ang climate emergency na'y dapat malutas

dinadaanan nami'y mga bayan-bayan

at sa mga tao'y nakipagtalakayan

nang climate emergency ay mapag-usapan

mga dahilan ng krisis ay mapigilan

pagsunog ng fossil fuel at coal, wakasan

Climate Walk, aming misyon at paninindigan

- gregoriovbituinjr. 

10.16.2023

* Climate Justice Walk 2023

* sinulat ng madaling araw sa tinulugang kumbento ng mga pari sa Lopez, Quezon

Jollibee Lopez

JOLLIBEE LOPEZ

nadaanan lang ang patalastas na iyon

na kaagad naman naming ikinatuwa

habang kami'y naglalakad buong maghapon

ay napatigil doong tila natulala

may makakasalubong ba kaming artista?

kamag-anak marahil ni Jennifer Lopez

na sikat sa pag-awit at sa pelikula

sapagkat ang nakasulat: Jollibee Lopez

sa Lopez, Quezon ay dumaraan na kami

na naglalakad sa misyong Climate Justice Walk

ngalan ng baya'y apelyido ni Jollibee

bubungad sa bayan kung saan ka papasok

may Jollibee Sariaya, Jollibee Lucban,

Jollibee Gumaca, ngayon, Jollibee Lopez

salamat sa kanya, pagod nami'y naibsan

sa kilo-kilometrong lakad na mabilis

- gregoriovbituinjr.

10.15.2023

* Climate Justice Walk from Manila to Tacloban

Tuloy ang laban! Tuloy ang lakad!

TULOY ANG LABAN! TULOY ANG LAKAD!

"Tuloy ang laban! Tuloy ang lakad!"

ito sa kanila'y aking bungad

nang climate emergency'y ilahad

saanmang lugar tayo mapadpad

wala sa layo ng lalakarin

kahit kilo-kilometro man din

sa bawat araw ang lalandasin

mahalaga, tayo'y makarating

tagaktak man ang pawis sa noo

magkalintog man o magkakalyo

dama mang kumakalas ang buto

may pahinga naman sa totoo

ngunit lakad ay nagpapatuloy

dahon kaming di basta maluoy

sanga ring di kukuya-kuyakoy

kami'y sintatag ng punongkahoy

- gregoriovbituinjr.

10.14.2023

* kuha sa Lucena City ni A. Lozada

Pahinga muna

PAHINGA MUNA

ah, kailangan ding magpahinga

matapos ang mahabang lakaran

upang katawa'y makabawi pa

lalo na yaring puso't isipan

nagpapahinga ang pusa't tao

o sinupamang bihis at hubad

matulog at magpalakas tayo

upang muli'y handa sa paglakad

habang may diwatang dumadalaw

sa guwang ng ating panaginip

animo kandila'y sumasayaw

habang may pag-asang nasisilip

kilo-kilometro man ang layo

ay aabutin ang adhikain

kaharapin ma'y dusa't siphayo

asam na tagumpay ay kakamtin

mahalaga tayo'y nalulugod

sa ating layon at ginagawa

aba'y di laging sugod ng sugod

kalusuga'y alagaang sadya

- gregoriovbituinjr.

10.14.2023

* Climate Justice Walk 2023

* kuha sa Atimonan, Quezon

Sa tulay ng Patay na Tubig

SA TULAY NG PATAY NA TUBIG

sandali kaming nagpahinga

sa Tulay ng Patay na Tubig

ano kayang kwento ng sapa

o ilog ba'y kaibig-ibig

bakit Patay na Tubig iyon

at anong natatagong lihim

naroong magdadapithapon

maya'y kakagat na ang dilim

ah, kwento'y sasaliksikin ko

bakit ba patay na ang ilog

nang lihim nito'y maikwento

bago pa araw ay lumubog

palagay ko'y matatagalan

ang balak kong pananaliksik

ngayo'y walang mapagtanungan

ngunit hahanapin ang salik

- gregoriovbituinjr.

10.12.2023

* Climate Justice Walk 2023

* habang dumadaan sa San Pablo City sa Laguna patungong Pagbilao, Quezon

* Pasasalamat sa litratong ito na kuha ni Albert Lozada, na kasama rin sa Climate Justice Walk 2023

Pagninilay sa Climate Walk 2023

PAGNINILAY SA CLIMATE WALK

O, kaylamig ng amihan sa kinaroroonan

habang nagninilay dito't nagpapahinga naman

tila ba kami'y kawan ng ibon sa himpapawid

na mga bundok at karagatan ang tinatawid

magkakasama sa dakilang misyon na Climate Walk

na climate emergency ang isa sa aming tutok

na climate justice sa bayan ay itinataguyod

mapagod man, naglalakad kami ng buong lugod

pagsama sa Climate Walk ay malaking karangalan

kaunti man ang lumahok sa mahabang lakaran

mahalaga'y maipahayag ang aming layunin

na climate emergency ay harapin na't lutasin

ipabatid ano ang adaptation, mitigation

ano ang climate fund, bakit may climate reparation

paano maghanda ang mga bansang bulnerable

Climate Justice Walk, ang pangalan pa lang ay mensahe

- gregoriovbituinjr.

10.11.2023

* kinatha sa UP Los Baños

* Climate Walk 2023

My passion

MY PASSION

walking the talk is my passion

being healthy is my reason

climate justice is a mission

for the future of this nation

- gregoriovbituinjr.

10.08.2023

* picture with my wife at the Bonifacio Shrine near Manila City Hall before joining the Manila to Tacloban Climate Justice Walk 2023